Havacılıkta Kış Alarmı: Uçuş Güvenliği İçin Kritik Önlemler ve Buzlanma Riski
Çetin kış koşulları uyarıları art arda gelirken, yalnızca karayollarında (yollarda) kış lastiği zorunluluğu başlamadı; havacılık sektörü de uçuş güvenliği ve operasyonel hazırlık konusunda kapsamlı bir seferberliğe girdi. Özellikle Türk Hava Yolları'nda (THY) uzun yıllar görev yapmış olan Mehmet Vasıl Akyürek'in sektördeki deneyimlerini paylaşmasıyla, kış hazırlıklarının operasyonel verimlilik ve yolcu memnuniyeti açısından ne denli kritik olduğu bir kez daha gözler önüne serildi. Akyürek, 18 yılı aşkın tecrübesiyle, sert hava şartlarının havacılığın dayanıklılığını test ettiği bir dönem olduğunu belirtiyor.
Kış Hazırlıklarının Üç Temel Taşı: Doğrulanmış Önlemler
Havacılık uzmanı Akyürek’in değerlendirmeleri, sektörün kış aylarında aldığı standart önlemlerle büyük ölçüde örtüşmektedir. Kanat ve motor buzlanması (uçağın yüzeyinde buz oluşumu) riskinin uçuş emniyetini doğrudan etkilemesi, alınan tedbirlerin odağında yer alıyor.
Buz Çözme Operasyonları (De-Icing): Uzman görüşlerinde de belirtildiği gibi, havayolu şirketleri özel buz çözücü sıvı (de-icing) stoklarını artırmakta ve bakım ekiplerinin ekipman kontrollerini sıklaştırmaktadır. Bu, uçakların kalkıştan önce kanat, kuyruk ve motor girişlerindeki buz ve kardan arındırılması için hayati önem taşır. Uçak buzlanmasına karşı ne yapılır sorusu, kış operasyonlarının en temel konusudur.
Kapsamlı Personel Eğitimi: Yalnızca teknik birimler değil, kabin ve yer hizmetleri personeli de yoğun kar yağışı, düşük görüş mesafesi ve kaygan pist gibi durumlar için yeniden eğitimden (tazeleme eğitimi) geçirilmelidir. Bu eğitimler, uluslararası standartlara uygun simülasyonlar (benzetimler) aracılığıyla desteklenmeli ve acil durum senaryolarını kapsamalıdır. Havacılıkta kış operasyonları güvenliği için personel hazırlığı ihmal edilmemelidir.
Yedekleme ve Esneklik: Kış koşullarının, özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika rotalarında, sıklıkla rötar zincirlerine (gecikme silsilelerine) yol açtığı bilgisi doğrudur. Buna karşı havayolları, uçuş planlarını esnek tutarak yedek pilot ve kabin ekibi (ekstra personel) planlaması yapar. Ayrıca, yoğun havalimanlarında alternatif park ve taksi alanları oluşturulması da operasyonel süreklilik için kritik bir adımdır.
Teknolojik Çözümler ve Şeffaf İletişimin Rolü
Akyürek’in tecrübesiyle öne sürdüğü, havacılık kriz yönetimindeki insan faktörünün önemi ve etkili iletişim ihtiyacı, modern havacılık yönetimi prensipleriyle uyumludur. Yoğun kar yağışı ve olumsuz hava koşulları nedeniyle oluşabilecek aksaklıkların yönetimi, şeffaf yolcu bilgilendirme sistemlerinin güncellenmesiyle mümkündür.
Güncel Yolcu Bilgilendirme: Mobil bildirim ve uçuş takip uygulamaları üzerinden yolculara anlık ve doğru bilgi sağlamak, panik ve belirsizliği önlemede (kaygıyı gidermede) en etkili yöntemdir. Uçuş iptali ve rötar durumlarında yolcu hakları konusunda doğru bilgilendirme hayati önem taşır.
Yapay Zeka Destekli Tahmin: Deneyimli yönetici Mehmet Vasıl Akyürek'in kurulmasına öncülük ettiği "Tahmine Dayalı Operasyon İyileştirme Sistemi" örneği, yapay zekanın (AI - YZ) hava tahminlerini önceden okuyarak operasyonel aksaklık ihtimali olan seferler için ek tedbirler alınmasına imkan tanıdığını göstermiştir. Bu tür inovatif yaklaşımlar, havaalanlarında karla mücadele nasıl yapılır sorusuna teknolojik bir yanıt sunmaktadır.
Sürdürülebilirlik ve Kriz Yönetimi
Kış aylarında artan yakıt tüketimini (enerji sarfiyatını) dengelemek için havayolu işletmeleri yakıt verimliliği projelerine ağırlık vermektedir. Ayrıca, yeni nesil buz çözücü sıvıların çevre üzerindeki etkilerinin azaltılması da sürdürülebilirlik (devamlılık) stratejilerinin önemli bir parçası haline gelmiştir.
Uzmanlar, kriz anında alınan ilk kararların tüm operasyonun akışını belirlediğini vurguluyor. Bu nedenle, teknik ve yönetim kadrolarının soğukkanlılıkla, bilgiye dayalı ve koordineli biçimde hareket etmesi gerekmektedir. Kriz planları (olağanüstü durum protokolleri) kağıt üzerinde kalmamalı; düzenli tatbikatlarla (periyodik uygulamalarla) desteklenerek sürekli güncellenmelidir. Kışın havacılıkta gecikme nedenleri genellikle zincirleme etkilerle ilişkilidir, bu da doğru yönetimi daha da önemli kılar.
Bu kapsamda, sektöre yakın kaynaklardan alınan bilgilere göre, havacılık yönetimleri, envanterini ve insan gücünü kış koşullarına karşı mobilize etmeye devam ediyor. Uluslararası hava taşımacılığı standartlarına uygunluğu sürdürme çabaları, güvenlikten ödün vermeden yolcu akışını sağlamayı hedefliyor.
Sektörün içinden gelen bilgilere göre, alınan önlemler sadece teknik boyutla sınırlı değil, aynı zamanda havaalanı yer hizmetlerinin koordinasyonunu da kapsıyor. Uçak kanat buzlanması nasıl önlenir sorusu, sadece kimyasal çözümlerle değil, aynı zamanda operasyonel hız ve doğru zamanlama ile de cevaplanıyor.
