Türkiye Tekstil Sektöründe Yıkım: Naz Örme ve Fame Tekstil'in İflası
Türkiye ekonomisinin ve ihracatının temel direklerinden biri olan tekstil ve hazır giyim sektöründe üst üste gelen iflas haberleri, sektördeki derin krizi bir kez daha gözler önüne seriyor. 1990'lı yıllardan bu yana sektörde önemli bir yer tutan ve uluslararası ticaret hacmine katkı sağlayan Naz Örme Kumaş ve Tekstil Sanayi A.Ş. ile Fame Tekstil A.Ş. için Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi'nden çıkan iflas kararı, Türkiye ekonomisi için zincirleme olumsuz etkiler yaratma potansiyeli taşıyor.
Bu iflas kararları, yüksek üretim maliyetleri, küresel rekabetin artması, finansman zorlukları ve küresel talepteki daralma gibi faktörlerin birleşimiyle tetiklenen ve son aylarda pek çok köklü firmayı vuran zorlu sürecin en çarpıcı örneklerinden biri olarak değerlendiriliyor.
Türkiye Ekonomisine Olası Kötü Etkileri ve Sektörel Yansımaları
Naz Örme ve Fame Tekstil gibi büyük ölçekli ve ihracata dönük çalışan firmaların iflası, sadece kendi varlıklarının sona ermesi anlamına gelmiyor; aynı zamanda Türkiye ekonomisinin genel yapısı ve tekstil tedarik zinciri üzerinde ciddi ve çok yönlü baskılar oluşturuyor.
1. Tedarik Zincirinde Kırılma ve Domino Etkisi
Hazır Giyim Sektörüne Darbe: Naz Örme, aylık 800 ton300 bin adet konfeksiyon (hazır giyim) üretimi yapıyordu. Bu iki devin tedarik halkasından çıkması, kumaş bekleyen veya fason üretim yaptıran yüzlerce yerel hazır giyim firmasını doğrudan zora sokacaktır. Bu durum, ihracata yönelik üretim yapan firmaların taahhütlerini yerine getirememesi, üretimde aksamalar yaşaması ve yeni tedarikçi arayışına girmesi anlamına geliyor.
Finansal Baskı: İflas eden firmaların, kendilerine hammadde sağlayan (iplik, boya vb.) ve fason iş yapan yerel KOBİ'lere olan borçları, bu küçük ve orta ölçekli işletmeleri de likidite sıkıntısına sürükleyecektir. Sektördeki konkordato ve iflas dalgası bu şekilde bir domino etkisi yaratarak finansal krizi derinleştiriyor.
2. İhracat Kaybı ve Uluslararası İtibar
Rekabet Gücünün Azalması: Türkiye tekstil sektörü, Çin ve Uzak Doğu ülkelerine göre zaten yüksek maliyetler ve TL'nin döviz karşısındaki seyri nedeniyle rekabet avantajını yitirme tehlikesi altındadır. Bu tür köklü ve büyük firmaların iflası, sektörün güvenilir tedarikçi imajını zedeleyerek, uluslararası alandaki payını ve itibarını olumsuz etkileyecektir.
Doğrudan İhracat Kaybı: İflas eden firmaların kendilerinin veya tedarik ettiği hazır giyim firmalarının uluslararası markalara yaptığı ihracatın durması, Türkiye'nin genel ihracat rakamlarında düşüşe neden olacak ve ülkenin döviz gelirlerini azaltacaktır.
3. İstihdam Krizi ve Sosyal Etkiler
Büyük İşgücü Kaybı: Tekstil sektörü, Türkiye'nin en fazla istihdam sağlayan alanlarından biridir. Naz Örme ve Fame Tekstil'in yüzlerce çalışanının işsiz kalması, sektördeki genel işsizlik oranlarını artıracaktır. 2025'in ilk yarısında tekstil ve hazır giyim sektöründe zaten binlerce şirketin kapandığı ve on binlerce kişinin işsiz kaldığı bilinmektedir. Bu yeni iflaslar, sosyal güvenliği ve hane halkı ekonomilerini daha da baskılayacaktır.
Nitelikli İş Gücü Kaybı: Sektördeki krizin derinleşmesi, kalifiye iş gücünün başka sektörlere kaymasına veya yurt dışına göç etmesine yol açabilir. Bu, sektörün kriz sonrası toparlanma sürecini daha da zorlaştıracaktır.
4. Krizin Temel Dinamikleri
Uzmanlara göre, tekstil sektöründeki iflasların ardındaki temel nedenler şunlardır:
Artan Maliyetler: Yüksek enflasyon nedeniyle artan enerji, hammadde ve işçilik maliyetleri, firmaların kar marjlarını sıfırladı. (Kaynaklar, yüksek enflasyonda asgari ücret artışının bile maliyetleri çok yükselttiğini gösteriyor.)
Düşük Kur Baskısı: Maliyetlerin katlanarak arttığı bir ortamda, döviz kurunun nispeten düşük tutulması, ihracatçı firmaların gelir-gider dengesini alt üst ederek uluslararası pazarlarda fiyat avantajını kaybetmesine yol açtı.
Finansman Zorluğu: Artan faiz oranları, işletme kredilerine erişimi zorlaştırdı ve mevcut borçların çevrilmesini imkânsız hale getirdi. Bu durum, özellikle yüksek borçlulukla çalışan büyük firmalar için son darbe oldu.
Naz Örme ve Fame Tekstil'in iflası, Türkiye tekstil ve hazır giyim sektöründeki krizin geldiği boyutu gösteren acı bir göstergedir. Köklü firmaların ayakta kalamaması, ekonomideki yapısal sorunların ve sürdürülemez maliyet dengelerinin bir yansımasıdır. Bu durum, acil sektörel destek ve rekabet avantajını geri kazandıracak ekonomik politikalar olmadan, iflas dalgasının daha fazla firmayı vurararak Türkiye ekonomisi için daha büyük kayıplara yol açacağı riskini beraberinde getirmektedir.
