İskenderun Körfezi'nde Zehirli Denizanası Alarmı ve Zehirlenme Durumunda İlk Yardım Rehberi

İskenderun Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tahir Özcan, İskenderun Körfezi'nde deniz suyu sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle, özellikle Kızıldeniz kökenli zehirli denizanalarının (Rhopilema nomadica) popülasyonunda ciddi bir artış yaşandığını duyurdu.

Körfezde deniz suyu sıcaklığının halen 24 santigrat derece civarında seyretmesi, bu göçmen ve zehirli denizanalarının üremesine ve çoğalmasına uygun bir ortam sağlıyor. Prof. Dr. Özcan, bu canlıların zaman zaman sahil kesimlerine ve mendirek çevrelerine kadar yaklaştığını belirterek, vatandaşları kesinlikle temastan kaçınmaları konusunda uyardı.

 Zehirlenme Durumunda Yapılması Gerekenler (İlk Yardım)

Denizanası teması sonucunda oluşabilecek ciltte yanma ve tahriş durumlarında uygulanması gereken temel ilk yardım yöntemleri şunlardır:

Sakin Kalın ve Sudan Çıkın:

Hemen sudan çıkın ve güvenli bir alana geçin.

Sakin kalın ve zehrin yayılmasını önlemek için sokulan bölgeyi hareketsiz tutmaya çalışın.

Temas Eden Bölgeyi Temizleyin:

Bölgeyi deniz suyu veya tuzlu su ile nazikçe durulayın.

Kesinlikle tatlı su kullanmayın! Tatlı su, denizanasının yakıcı hücrelerinin (nematosist) daha fazla zehir salmasına neden olabilir.

Ciltte kalan ipliksi kalıntıları veya dokunaç parçalarını bir kredi kartı gibi düz bir nesneyle kazıyarak veya eldiven kullanarak dikkatlice temizleyin. Asla çıplak elle dokunmayın.

Temastan Kesinlikle Kaçının:

Kesinlikle kaşımayın veya ovuşturmayın! Bu hareketler zehrin vücuda daha fazla yayılmasına yol açar.

Prof. Dr. Özcan'ın da belirttiği gibi, mümkünse bölgeye amonyakla müdahale edilebilir (Bu, bazı türler için önerilen yöntemlerdendir, ancak genel ve güncel ilk yardım kılavuzlarında, özellikle tür bilinmiyorsa sirke veya sıcak su uygulaması daha yaygındır. Ancak Özcan'ın önerisi bölgesel türe özgü olabilir).

Ağrıyı Azaltma (Alternatif Yöntemler):

Ağrıyı azaltmak ve zehrin etkisini hafifletmek için, eğer mümkünse, temas bölgesini yakmayacak derecede sıcak suya (yaklaşık 40-45°C) batırılmış bir bezle kompres yapılması veya bölgenin sıcak suda tutulması önerilir. Sıcaklık zehrin protein yapısını bozabilir.

Bazı denizanası türleri için sirke uygulaması faydalı olabilir, ancak türden emin değilseniz sadece deniz suyu ile durulamak en güvenli adımdır.

Tıbbi Yardım Alın:

Temas eden bölge temizlendikten sonra ve kaşınma, şişlik, ağrı gibi belirtiler devam ediyorsa en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Özellikle nefes darlığı, göğüs ağrısı, yaygın şişlik gibi şiddetli alerjik reaksiyon belirtileri gözlemlenirse derhal Acil Servis'e (112) başvurun.

 Korunma Tavsiyeleri

Temas Etmeyin: Kıyılarda ölmüş dahi olsa denizanalarına kesinlikle dokunmayın.

Bilgi Alın: Özellikle denizanalarının yoğun olduğu bilinen dönemlerde ve bölgelerde denize girmeden önce yerel yetkililerden veya cankurtaranlardan bilgi alın.

Dikkatli Olun: Mendirek çevreleri ve sahil kesimlerine yaklaşan denizanalarına karşı dikkatli olun ve çocukları uyarın.

Bu uyarılar ışığında, İskenderun Körfezi ve çevresindeki vatandaşların deniz aktiviteleri sırasında yüksek hassasiyet göstermesi büyük önem taşımaktadır.

Zehirlenme belirtileri gösteren birine yardım ederken veya kendi durumunuzda, ilk yardımdan sonra derhal profesyonel tıbbi yardım almayı ihmal etmeyin.